4. Ontwikkelingen
Onderwijshuisvesting
Het beleidsmatige kader van het Integraal Huisvestingsplan onderwijs (IHP) is door de raad vastgesteld. Hierop volgt het uitvoeringsprogramma van dit IHP. Hierin worden de planning en financiële consequenties volgens het nieuwe beleidskader IHP opgenomen.
Het renoveren en (ver)nieuwbouwen van schoolgebouwen is een grote opgave. Van de 34 schoolgebouwen zijn er 22, 35 jaar of ouder (65%). Hiervan zijn zestien gebouwen (47%) zelfs ouder dan 40 jaar. We hebben daarom voor de korte en middellange termijn een goede (financiële) planning en visie nodig. Hiervoor is in april 2024 een nieuw duurzaam en toekomstgericht Integraal Huisvestingsplan (IHP) opgesteld. De ambities die zijn vastgesteld in het IHP worden vervolgens vertaald naar een uitvoeringsprogramma. Het IHP met daarbij het uitvoeringsprogramma zorgt ervoor dat de gemeente en schoolbesturen de komende jaren proactief, integraal en planmatig investeren in onderwijshuisvesting. We willen dat de scholen, die we de komende jaren (ver)bouwen, klaar zijn voor de toekomst. Duurzaamheid en gezond opgroeien zijn daarin belangrijke thema’s. Nu is het moment om in te zetten op de doelen voor 2030 en 2050 van het Klimaatakkoord. We zoeken hiervoor onder andere aansluiting bij ons eigen duurzaamheidsbeleid, gemeentelijk vastgoedbeleid en gezondheidsbeleid. Daarnaast spelen we in op regionale en lokale ontwikkelingen als: daling/groei van de leerlingaantallen en samenwerkingen/fusies tussen basisscholen en schoolbesturen.
Onderwijs
Door een wetswijziging gaan de middelen voor de kwalificatieplicht vanaf 2025 niet meer naar de centrumgemeente maar naar de individuele gemeenten. Omdat de deskundigheid bij gemeente Súdwest-Fryslân ligt (die als centrumgemeente deze taak altijd voor ons heeft uitgevoerd) willen wij in overleg en afstemming met Súdwest-Fryslân de kwalificatieplicht bij die gemeente onderbrengen.
Bij de Perspectiefnota 2025 een aanvraag ingediend voor extra formatie leerplicht. De afgelopen twee jaar werd deze extra formatie bekostigd vanuit het Doorstroompunt (voorheen: het RMC), maar die bekostiging stopt per 31-12-2024. Vanwege toegenomen problematiek, ook als gevolg van COVID, is deze extra inzet nodig; de caseload van de leerplichtambtenaren is de afgelopen jaren aanzienlijk verzwaard.
Brûsplak
Er is een aantal jaren geleden een samenspel ontstaan van initiatiefnemers en gemeente De Fryske Marren om te komen tot een voorstel voor huisvesting voor culturele en sociale voorzieningen in Joure, genaamd It Brûsplak. De afgelopen periode is de raad diverse malen bijgepraat tijdens informatieavonden. In de eerste verkenningen over mogelijke locaties van het Brûsplak is destijds de locatie Brede School Joure Zuid (BSJZ) in beeld gekomen als interessante locatie. Echter op dat moment was er in de BSJZ geen ruimte voor het Brûsplak. Maar deze situatie is veranderd. De twee scholen kampen met afnemende leerlingenaantallen. Dit betekent dat veel vierkante meters in het gebouw onbenut blijven.
Een eerste indicatie geeft aan dat deze locatie geschikt zou kunnen zijn voor een mogelijk Brûsplak, waarbij een aantal aanpassingen aan het gebouw en de infrastructuur zullen moeten plaatsvinden. Terwijl wij wachten op antwoord van de Europese Commissie benutten wij de kans om de variant Brede School uit te werken en te betrekken in het voor te bereiden voorstel aan de raad. In dit voorstel zullen de drie varianten uitgebreid aan bod komen.
Sport en bewegen
Sporten en bewegen zijn het nieuwe normaal. Wij voeren daarvoor ons sport- en beweegbeleid en het Lokaal Sport - en Beweegakkoord uit. Dat doen wij samen met de sport- en beweegaanbieders, maatschappelijke organisaties, onderwijs en het sportbedrijf De Fryske Marren. Wij zetten ons daarbij in voor een vitale en gezonde samenleving.
Sportbedrijf
Sportbedrijf DFM is in 2019 een BV geworden. Naast verhuurder van het Sportief Knooppunt Joure, opdrachtgever, is de gemeente ook enig aandeelhouder van de BV. Vanaf maart 2024 voert Sportbedrijf De Fryske Marren het gemeentelijke sport- en beweegbeleid uit. Ook wordt gekeken naar het onderbrengen van combinatiefunctionarissen sport en bewegen.
Naar aanleiding van de cijfers en de effecten van de ontwikkelingen in 2023 is de verwachting dat 2024 wordt afgesloten met een negatief resultaat van € 322.000. De fors toegenomen personele en energielasten zijn hier met name debet aan. Voor 2025 wordt een groter negatief resultaat verwacht dat niet meer kan worden opgevangen door de organisatie zelf.
Sportpark Donia
Het proces om voor de voetbalverenigingen VV Renado, VVI en VV Langweer voor de regio Sint Nicolaasga, Idskenhuizen en Langweer een nieuw volwaardig en toekomstbestendig sportpark te realiseren loopt al enige tijd. Deze ontwikkeling sluit aan bij de ambities van het gemeentelijk sport- en beweegbeleid. Met het realiseren van een nieuw sportpark komende de bestaande sportparken in Sint Nicolaasga, Idskenhuizen en Langweer te vervallen. En daarmee ook de kosten voor het gemeentelijk onderhoud en beheer van deze sportparken. Die vrijvallende locaties bieden vervolgens de mogelijkheid voor herontwikkeling.
Voor de infrastructuur (sportvelden, parkeerplaatsen, groenvoorziening, ontsluiting en dergelijke) is inmiddels een krediet beschikbaar gesteld. Voor een gemeentelijke bijdrage voor realisering van de opstallen (was- en kleedkamers, kantine en dergelijke) biedt het in januari 2024 vastgestelde maatschappelijke accommodatiebeleid de mogelijkheid. Belangrijk daarbij is, gelet op het vastgestelde beleid, dat voorwaardelijk van de sportvereniging verwacht wordt dat de vereniging zelf ook substantieel bijdraagt in de kosten voor opstallen. Wij zijn in overleg met vertegenwoordigers van de drie verenigingen hoe het financiële plaatje eruit komt te zien. Ondanks de bijdrage is de dekking nog niet rond en wordt er gezocht naar een mogelijke oplossing.
Fusie voetbalvereniging Lemmer
In de Perspectiefnota 2024 hebben wij u geïnformeerd over de kansrijke mogelijkheden om de voetbal-verenigingen CVVO en VV Lemmer als fusievereniging gebruik te laten maken van sportpark De Rien in Lemmer. Het gebruik van sportpark Lemstervaart door VV Lemmer komt dan te vervallen waardoor daar een herontwikkeling mogelijk wordt. Om het gebruik van sportpark De Rien als fusievereniging met ruim 750 spelende leden mogelijk te maken zijn er op dit sportpark noodzakelijke aanpassingen nodig. Die aanpassingen voor een volwaardig en toekomstbestendig sportpark hebben betrekking op twee zaken:
- Herinrichten/wijzigen van de infrastructuur, dat wil zeggen sportvelden, fietsenstalling, groenvoorzieningen, ontsluiting en dergelijke.
- Renoveren/nieuwbouw van de opstallen, dat wil zeggen was- en kleedkamers, materiaalberging, kantine en dergelijke.
Voor wat betreft de opstallen heeft u een voorbereidingskrediet beschikbaar gesteld dat wordt ingezet om een schetsontwerp en kostenraming te laten maken. Met dat inzicht kunnen kan de fusievereniging bepalen wat zelf geleend en gefinancierd kan worden en wat de omvang van haar zelfwerkzaamheid is. Daarnaast stelt het ons in staat om op basis van het vastgestelde maatschappelijk accommodatiebeleid onze bijdrage te bepalen.
Huisvesting sociale, culturele en sportverenigingen Balk
In Balk werken wij met diverse belanghebbenden aan het huisvestingsvraagstuk van de sociaal culturele- en sportverenigingen. Dit vraagstuk heeft betrekking op vier accommodaties waarvan de gemeente eigenaar is. De verkenningsfase is nu afgerond. De verschillende scenario’s zijn met voor- en nadelen voorgelegd. De raad heeft een afweging gemaakt en gekozen voor het scenario ‘nieuwbouw’. Ten aanzien van dit scenario zal nu een locatie-onderzoek moeten plaatsvinden.
Kunst en cultuur
Wij staan voor een ambitieuze uitvoering van het beleidsplan kunst en cultuur ‘Kunst stroomt!’, met aandacht voor het rijke verenigingsleven. We investeren in talent met het talentontwikkelingsprogramma Uitblinkers! Ook wordt er een jaarlijks Uitfestival georganiseerd, waarbij de culturele organisaties in onze gemeente zich presenteren. De musea en gemeente De Fryske Marren zelf willen ontzamelen. Om dit te realiseren is een aanvraag opgesteld voor de perspectiefnota 2025. De culturele instellingen hebben te maken met stijgende kosten. Hiervoor is een incidentele aanvraag gedaan bij de Voorjaarsrapportage 2024 en Perspectiefnota 2025.
Bibliotheek
We streven naar een grotere impact van het bibliotheekwerk. In 2024 wordt een nieuw beleidsplan Bibliotheken vastgesteld. In 2025 verwachten we een wetswijziging in de Wet Stelsel Openbare Bibliotheekvoorzieningen. Hierin wordt een zorgplicht voor gemeenten opgenomen. Wat dit gaat betekenen voor onze gemeente, is nog niet duidelijk. We blijven met Bibliotheken Mar en Fean in overleg over de voorbereiding op de wetswijziging.