1. Energietransitie
Korte omschrijving
De energietransitie is de overgang van het gebruik van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie. Doordat elektriciteit gemakkelijker te verduurzamen is dan brandstoffen, wordt bij de energietransitie ingezet op elektrificatie. De energietransitie heeft door de elektrificatie een grote ruimtelijke impact op Nederland en De Fryske Marren, voor zowel opwek, transport en opslag van elektriciteit is grond nodig.
Context en achtergrond
Afspraken over de energietransitie komen voort uit de klimaatwet, het klimaatakkoord en het regeerakkoord. Het klimaatakkoord stelt dat de gemeente in 2050 klimaatneutraal is en geen gebruik maakt van fossiele brandstoffen. In 2021 is het Duurzaamheidsprogramma vastgesteld. Om uitvoering te geven aan de pijler energietransitie binnen het duurzaamheidsprogramma is in 2024 het Uitvoeringsprogramma Energietransitie vastgesteld door het college.
In 2050 is de gemeente onafhankelijk van fossiele brandstoffen. We werken hierbij samen met zowel de Friese overheden als belangrijke partijen zoals de netbeheerders.
Vanuit het vastgestelde beleid is de gemeente op provinciaal niveau betrokken bij de inrichting van het toekomstige energiesysteem. Hiermee wordt bedoeld dat de infrastructuur van energielevering, -opwek en -opslag voldoet aan de elektriciteitsbehoefte.
Kaderstellende beleidsnota's
- Klimaatakkoord van Parijs 2015
- Nationaal Klimaatakkoord 2019
- Duurzaamheidsprogramma De Fryske Marren 2022
- Uitvoeringsprogramma Energietransitie 2024
- Omgevingsvisie De Fryske Marren 2022
- Warmtevisie, De Fryske Marren aardgasvrij 2022
- Beleidskader Sinnefjilden 2020
Wat willen we bereiken?
- We werken met de Friese overheden en netbeheerders aan een integrale aanpak voor het verminderen van problemen ten aanzien van de netcongestie;
- Bevorderen van de isolatiegraad van huishoudens. Concreet willen we af van energielabels D t/m G.
Trends en ontwikkelingen
Netcongestie: De komende jaren doen Liander en TenneT forse investeringen om de netcapaciteit uit te breiden vanwege de netcongestie. De komende periode wordt er gekeken of projecten van Liander kunnen worden geprioriteerd door de Friese bestuurders (integraal programmeren).
Het provinaciale beleidskader is veranderd. We constateren dat er zeer beperkte ruimte is voor de opwek van groene energie zoals zon en wind. Provincie en gemeenten denken na over de ontwikkelingen van lokale energiehubs; dit kan de belasting op het elektriciteitsnet verkleinen en de congestieproblematiek beperken. Herijking op het beleid van zonneweiden op landbouwgrond is gaande op provinciaal niveau.
Ruimtelijke beperkingen voor de energie-infrastructuur (zoals opwek via zon en wind) maakt het moeilijk om klimaatdoelstellingen te bereiken, agrariërs nieuwe verdienmodellen te bieden (ook gecombineerde functies) en energiehubs te realiseren.
Europees hof
Het Europees hof heeft uitgesproken dat bescherming tegen klimaatverandering een mensenrecht is.
Regeerakkoord op hoofdlijnen
De regeringspartijen geven aan dat zij willen vasthouden aan de klimaatdoelen en het Klimaatfonds in tact willen houden.
In het regeerakkoord op hoofdlijnen (2024) worden miljarden aan subsidies voor klimaatbeleid en duurzame energie geschrapt. De fossiele subsidies worden verhoogt. Daarnaast wordt de verhoging van de CO-heffing voor industrie geschrapt. Ook wordt de verplichting van een hybride warmtepomp bij vervanging CV-ketel vanaf 2025 geschrapt.
Op basis van de bestaande specifieke uitkeringen kan de gemeente veel ondersteuning bieden. Het is nog onduidelijk wat het beoogde landelijke beleid betekent voor de gemeente.