Korte omschrijving
De Warmtetransitie is het aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving. Hier gaat het specifiek over de verwarming van gebouwen: woningen, bedrijfsgebouwen, recreatie of anders.
Context en achtergrond
Binnen DFM zijn er 23.500 woningen en 5.300 overige gebouwen. Vrijwel alle gebouwen worden verwarmd met aardgas (fossiele brandstof). Het verbranden van fossiele brandstoffen veroorzaken een hoge CO2 uitstoot.
De klimaatwet verplicht gemeenten om de bebouwde omgeving aardgasvrij te maken voor 2050.
CO2 uitstaat heeft een negatief effect op klimaatverandering waardoor de leefbaarheid van de wereld onder druk staat. Met het fossielvrij verwarmen van de gebouwde omgeving neemt de CO2 uitstoot af.
Een te hoge CO2 uitstoot in Nederland betekent klimaatverandering wat zichtbaar wordt door een hogere zeespiegel (verzilting), zwaardere regenbuien, langere periodes van droogte, stijgende temperaturen en moeilijk te bewerken agrarische grond. Klimaatverandering bedreigt agrarische grond en daarmee de voedselzekerheid en het bestaansrecht van onze boeren. Nederland zal te maken krijgen met een verhoogt aantal klimaatvluchtelingen uit niet-Europese landen waar het onleefbaar is door verwoestijning.
Daarnaast importeert Nederland veel gas, wat ons afhankelijk maakt van landen zoals bijvoorbeeld Rusland en Saoedi-Arabie. Door de warmtetransitie en de energietransitie vermindert de geopolitieke afhankelijkheid van Nederland.
Kaderstellende beleidsnota's
- Klimaatakkoord van Parijs 2015
- Nederlands klimaatakkoord 2019
- Klimaatwet 2016
- Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties 2015
- Warmtevisie 2022
- Uitvoeringsprogramma warmte 2024
Wat willen we bereiken?
- 2030 20% aardgasvrije gebouwde omgeving
- 2050 100% aardgasvrije gebouwde omgeving
Trends en ontwikkelingen
WcW (Wet collectieve warmte)
Het Rijk is voornemens om per 1 januari 2025 de Wet collectieve warmtevoorziening (Wcw) in werking te laten treden. Deze wet ligt nu bij de Tweede Kamer ter besluitvorming. Met de Wcw wordt beoogd de warmtetransitie te bevorderen en tegelijkertijd de publieke belangen duurzaamheid, leveringszekerheid en betaalbaarheid beter te borgen. Het wetsvoorstel heeft de volgende doelen:
- Vergroten van publieke sturing op (realisatie en exploitatie van) collectieve warmte, daar waar dat de gewenste verduurzamingsstrategie is voor de gebouwde omgeving;
- Ontwikkelen van collectieve warmte die geen broeikasgassen meer uitstoot in 2050;
- Aanscherping van de consumentenbescherming en betere borging van de leveringszekerheid van collectieve warmte;
- Introductie van transparante en kostengebaseerde tariefregulering voor de gebonden afnemers van collectieve warmte.
De Wcw biedt gemeenten de volgende sturingsinstrumenten voor de warmtetransitie:
- Vaststellen warmtekavel;
- Aanwijzen warmtebedrijf.
Wgiw (Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie)
Het wetsvoorstel voor de Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie (Wgiw) is erop gericht om gemeenten de bevoegdheden te geven die nodig zijn om regie te voeren in de wijk- of gebiedsgerichte aanpak van de warmtetransitie.
De Wgiw biedt gemeenten het volgende sturingsinstrument voor de warmtetransitie:
- Aanwijsbevoegdheid: stoppen van gaslevering op wijkniveau.
Indien van de sturingsinstrumenten van de Wcw en Wgiw gebruik gemaakt gaat worden, moet dit landen in gemeentelijk beleid, zoals het omgevingsplan.
Rolbepaling DFM warmtetransitie
In 2025 heeft DFM haar rol bepaald hoe ze zich wil verhouden ten aanzien van sturing op de warmtetransitie-opgave. Vanuit deze keuze kan DFM rechtmatig de mienskip en initiatiefnemers inhoudelijk beantwoorden.
WIS- subsidie (Warmtenetten Investeringssubsidie)
De aangepaste WIS-subsidie is in Q2 2024 in werking getreden en richt zich op het ontwikkelen van warmtenetten die bijdragen aan fossielvrij verwarmen van de gebouwde omgeving.
Realisatiefonds voor energiecoöperaties.
Energie Samen heeft samen met Rabobank, Triodos en ASN en met fondsmanager SVn het Realisatiefonds voor energiecoöperaties opgezet. Alle lokale energiecoöperaties met een SCE- of SDE-subsidie kunnen een aanvraag voor financiering doen (dus ook als je geen lid van Energie Samen bent). Ook leden van een VvE kunnen een energiecoöperatie oprichten om zo in aanmerking te komen voor financiering vanuit het Realisatiefonds. Het initiatief in Balk (Eigen Warmte Balk) krijgt vanuit dit Realisatiefonds € 1.000.000,- subsidie.