Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen

Context en achtergrond

 Het totale areaal wegen is als volgt samengesteld:

Bij wegen is, zoals bij alle kapitaalgoederen in het openbare gebied, sprake van een levensduur. Bij het onderhoud maken we onderscheid in dagelijks, klein en groot onderhoud. Dagelijks en klein onderhoud is ondergebracht bij de buitendienst, en voeren we uit via de begrotingsbudgetten. Het onderhoud wordt ingepland op basis van meldingen en werkzaamheden voortkomende uit het jaarplan wegen. Het grootschalig onderhoud voeren we middels een jaarplan uit, waarbij maatregelen zijn gericht op het verlengen van de levensduur. Daarnaast worden wegen vervangen wanneer groot onderhoud niet meer mogelijk is. Bij functiewijziging van de weg of door comfortverbeteringen kan het type verharding worden gewijzigd. Dit geldt vooral bij het omvormen van fietspaden met tegelverharding naar een betonverharding.

De jaarplannen worden opgesteld op basis van de tweejaarlijkse inspecties volgens de CROW methode (landelijk kennisplatform voor infrastructuur, verkeer en vervoer en openbare ruimte). Eventueel worden deze inspecties uitgebreid met nadere inspecties en onderzoeken. Samen met andere thema's zoals groen, riolering en initiatieven van derden worden de projecten integraal opgepakt.

Groot onderhoud en rehabilitaties worden uitgevoerd door derden waarbij de voorbereiding door de eigen dienst of onder regie plaatsvindt. Toezicht op de werken wordt door de eigen dienst gedaan.

Onkruidbestrijding op verharding
De onderhoudsniveau ’s voor onkruidbestrijding op verharding is vastgesteld op B-kwaliteit voor de openbare ruimte en A-Kwaliteit voor de begraafplaatsen.

Kaderstellende beleidsnota's
Wegenbeleidsplan 2020-2024
In 2020 is het wegenbeleidsplan 2020-2024 vastgesteld in de raad.  Het wegenbeleidsplan gaat in op de nieuwe ontwikkelingen op het beheer en onderhoud van wegen. Hierbij valt te denken aan de droogteproblematiek, daling van de bodem door de inklinken van het veenpakket in de ondergrond, risico gestuurd onderhoud, klimaatadaptatie en circulaire economie. In 2022 is het beleidsplan herijkt met een actuele meerjarenplanning. Dit alles geeft richting aan het beheer en onderhoud van de wegen. Speerpunten in het wegenbeleidsplan zijn Circulaire Economie met onder meer hergebruik van materialen in asfalt en betonproducten.

Financiële structuur
Het dagelijks onderhoud van wegen vindt plaats vanuit de reguliere budgetten. Voor vervanging van wegen vragen we jaarlijks geld aan bij de perspectiefnota. Daarnaast is er sprake van een voorziening, waar vanuit de dekking plaatsvindt van het groot onderhoud. De jaarlijkse onttrekking vanuit de voorziening vindt plaats conform de vooraf opgestelde en door het college geaccordeerde jaarplannen. Als de geplande onttrekking in 2024 van € 3.552.711 zal worden gerealiseerd is de stand van de voorziening op 1-1-2025 € 3.156.349. De jaarlijkse storting is € 3.898.151. De stand van de voorziening is voldoende om het groot onderhoud voortvloeiende uit het vastgestelde beheerplan de komende jaren te dekken.

Wat willen we bereiken?
Wij investeren in technisch sterke wegen (CROW niveau Basis) en een gemiddelde verzorgende staat. Het hierbij passende beeld van de weg is, dat wegen in sommige gevallen minder mooi mogen zijn, maar technisch in orde zijn. Gedifferentieerd onderhoud vertaalt zich in verschil per gebied of functie van de weg waarbij B staat voor Basis, L voor Laag en H voor een hoog niveau.

Wat gaan we daarvoor doen?

• De wegen, fiets- en voetpaden worden onderhouden conform het vastgestelde beleidsplan wegbeheer;
• Wij blijven ons inzetten op het verduurzamen van het areaal. Met name door te investeren in de vervanging van fietspaden naar betonfietspaden;

Trends en ontwikkelingen
In de gebieden met veen in de ondergrond daalt het onderhoudsniveau sneller door droogteschade. We moeten vaker groot onderhoud uitvoeren en eerder vervangen. Ook is een meer duurzame fundering van de wegen vereist. We zien langs de wegen steeds meer het verzakken van bermen en wortelopdruk van bomen. Deze aspecten hebben te maken met een matige opbouw in de ondergrond, beperkte groeiruimte van bomen. Het steeds grotere en zwaardere verkeer op de buitenwegen zorgt voor veel rand- en bermschade. Deze problematiek lossen we projectmatig op door de wegfundering en bermen te verstevigen. In 2020 zijn we als Gemeente de Fryske Marren deelnemer geworden van het initiatief Bouw Circulair en in het bijzonder de Betonketen Fryslân. Vanaf 2023 nemen we ook deel aan de asfaltketen. Met behulp van deze ketens willen we een verdere circulariteit en CO2-reductie in de infraprojecten realiseren. Vanuit klimaatadaptatie en Operatie Steenbreek verwijderen we waar mogelijk verharding en passen we groen parkeren toe.